Van drama naar succes: Hoe de dramadriehoek en winnaarsdriehoek als een model jouw team zullen helpen!
In de wereld van samenwerking en teamontwikkeling komen we vaak uitdagingen tegen die leiden tot miscommunicatie en conflicten. Of je nu werkt in een dynamisch team of binnen persoonlijke relaties, het begrijpen van de dynamieken die aan de basis liggen van deze problemen is cruciaal. Twee krachtige modellen die je kunnen helpen deze dynamieken te doorbreken, zijn de dramadriehoek en de winnaarsdriehoek.
De dramadriehoek: Een dynamische valstrik van negatieve rollen
De Dramadriehoek, ontwikkeld door Stephen Karpman, is een psychologisch model dat ons inzicht geeft in de destructieve communicatiepatronen waarin we verstrikt kunnen raken. Het model bestaat uit drie rollen:
1. De redder: Iemand die anderen probeert te helpen, vaak zonder dat er om hulp wordt gevraagd. Dit gedrag kan anderen afhankelijk maken en versterkt de problematiek.
2. Het slachtoffer: Dit is iemand die zich hulpeloos voelt en de schuld van zijn of haar problemen bij anderen legt. Deze rol moedigt passiviteit aan en weerhoudt het individu ervan om zelf verantwoordelijkheid te nemen.
3. De aanklager: Deze persoon legt de schuld bij anderen, is kritisch en beschuldigend. Dit gedrag creëert een sfeer van angst en een gevoel dat we ons moeten verdedigen, waardoor constructieve communicatie bijna onmogelijk wordt.
Deze rollen kunnen aan de hand van een gebeurtenis wisselen, wat leidt tot een vicieuze cirkel van negatieve interacties. Een redder kan bijvoorbeeld gefrustreerd raken en veranderen in een aanklager als hun hulp niet gewaardeerd wordt, terwijl een slachtoffer zich aangevallen kan voelen en zich vervolgens als een aanklager gaat gedragen.
De winnaarsdriehoek: De weg naar constructieve samenwerking
Gelukkig biedt de winnaarsdriehoek, ontwikkeld door Acey Choy, een positief alternatief dat destructieve patronen kan ombuigen naar constructieve communicatie. In plaats van vast te blijven zitten in de rollen van de dramadriehoek, moedigt de winnaarsdriehoek ons aan om verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen gedrag, duidelijk en assertief te communiceren, en empathie te tonen voor anderen. Let op dat de winnaarsdriehoek geen dynamische model is zoals de dramadriehoek.
De drie rollen in de winnaarsdriehoek zijn:
1. Grens trekken: Hier draait het om assertiviteit. Dat een grens trekken of stellen niet kan zonder deze te bewaken. Zeg je het een dan moet je ook bereid zijn de grens te bewaken. Dit voorkomt dat je ongevraagd in de rol van grenzeloos redden stapt. Door je grens te communiceren en te bewaken stimuleert dat het wederzijdse respect.
2. Aanbod formuleren: Dit betekent dat je proactief bent door een aanbod te communiceren, en dus ook nee te zeggen tegen vragen buiten dat aanbod. Het stelt je in staat om bij je eigen behoeften te blijven, terwijl je anderen ook uitnodigt om verantwoordelijkheid te nemen.
3. Vragen stellen: In plaats van te oordelen of te bekritiseren, stelt deze rol je in staat om open vragen te stellen die leiden tot zelfreflectie en groei. Door te vragen naar de reden achter bepaald gedrag of een bepaalde situatie, help je anderen om zelf tot inzichten te komen, wat de communicatie naar een hoger niveau tilt.
De overgang van drama naar constructief communiceren
Het kiezen en omarmen van de winnaarsdriehoek zal de dynamiek van gesprekken drastisch veranderen. Door verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen gevoelens en behoeften, creëer je een omgeving waarin iedereen zich gehoord en gerespecteerd voelt. Dit stimuleert een cultuur van samenwerking, waarin conflicten worden opgelost door begrip en wederzijds respect.
Praktische tips voor het gebruiken van de winnaarsdriehoek
Wil je de winnaarsdriehoek integreren in je dagelijkse werk- en privéleven? Hier zijn enkele praktische tips:
1. Spreek af dat we drama gedrag benoemen: De drama en winnaarsdriehoek is het krachtigst als we er samen voor gaan.
2. Wees je bewust van je rol: Identificeer samen in welke rol jullie in het gesprek. Als je merkt dat jij of een ander vervalt in een van de rollen van de dramadriehoek, benoem het en probeer zelf of nodig de ander uit om over te stappen naar de bijbehorende rol in de Winnaarsdriehoek. Lukt het niet meteen, pak een korte break. Het bewustzijn en het echt willen is de eerste stap.
2. Stel open vragen: Als je merkt dat je geneigd bent te oordelen of te bekritiseren, neem dan een stap terug en stel vragen om de situatie beter te begrijpen. Probeer de ander te begrijpen, stel vragen over context en wat ze verwachten en of nodig hebben. Dit helpt om de dynamiek te verschuiven van beschuldiging naar begrip.
3. Communiceer assertief en respectvol: Wees duidelijk over je eigen behoeften, aanbod en grenzen, maar doe dit op een manier die anderen niet in de verdediging drijft. Moedig anderen aan om hetzelfde te doen, zodat er een basis van wederzijds respect en begrip ontstaat.
4. Toon empathie: Probeer je in te leven in de ander. Wat zijn hun behoeften, angsten of zorgen? Door empathie te tonen, draag je bij aan een veilige en open communicatiecultuur. Het geeft ook het gevoel van waardering aan de ander, en dit vinden wij mensen sowieso erg prettig.
Conclusie: De kracht van de drama en de winnaarsdriehoek tesamen is wat je zoekt.
De overstap van de dramadriehoek naar de winnaarsdriehoek kan de kwaliteit van zowel werkgerelateerde als persoonlijke relaties aanzienlijk verbeteren. Door bewust om te gaan met de manier waarop we communiceren, kunnen we niet alleen conflicten vermijden, maar ook een omgeving creëren waarin iedereen floreert. Of het nu gaat om je team op de werkvloer of je relaties thuis, de winnaarsdriehoek biedt de tools om gesprekken naar een hoger, constructief niveau te tillen.
Deze samenvoeging hebben wij ‘Working in the green’ genoemd.
Benieuwd hoe je deze modellen in de praktijk kunt brengen? Ontdek de aanpak van Working in the green bij TeamRol-Indexator, waar deze inzichten worden ingezet om teams te helpen groeien naar succesvolle en harmonieuze samenwerkingen. Bezoek de volledige uitleg op working in the green.
Ben je benieuwd wat TRI voor jou kan doen? Neem dan contact op met Ruben van TRI: boek direct een afspraak of wil je dat wij contact met jou opnemen?